Türkiye’de bazı sigortalılar, yaş şartı aranmadan ve az primle erken emeklilik fırsatından yararlanabilirler.
Bu imkanlar, engelli çalışanlar ve malulen emekli olanlar için geçerlidir. İşte bu konudaki detaylar:
Engelli Emekliliği:
- Kimler Yararlanabilir? Engellilik oranı en az %40 olan SSK’lı ve memur çalışanlar, vergi indirimi ile erken emeklilik hakkından faydalanabilir. 2008 sonrasında bu hak Bağ-Kur’lular için de geçerlidir. Başvuru için en az %40 oranında vergi indirimi almış olmak ve çalışıyor olmak gerekmektedir.
- Ne Kadar Prim Gerekir? Yaş şartı aranmazken, sigortalılık süresi 15-20 yıl arasında, prim gün sayısı ise 3600 ile 4400 gün arasında değişir. Sigortalılık süresi işe giriş tarihine bağlı olarak belirlenir.
- Başvuru Nasıl Yapılır? Vergi indirimi almak için öncelikle iş yerinden alınacak belgelerle vergi dairesine başvurulmalı ve hastaneden engellilik raporu alınmalıdır. Raporun en az %40 olması ve kurumca onaylanması gerekmektedir.
- Bağ-Kur Sigortalıları İçin Şartlar: 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren Bağ-Kur’lular da engelli emeklilik imkanından yararlanabilir. Engellilik oranına göre prim gün sayısı şu şekildedir:
- %60 ve üzeri: 15 yıl ve 3960 gün
- %50-59: 16 yıl ve 4320 gün
- %40-49: 18 yıl ve 4680 gün
- Engelli Memurlar: 1 Ekim 2008 sonrasında engelli olarak işe başlayan memurlar, %40 ve üzeri engellilik oranıyla erken emeklilik şartlarını taşırlar. Daha önce kamuda çalışmaya başlayan ve %40 raporu olan memurlar ise en az 5400 gün prim ödemiş olmalıdır.
Malulen Emeklilik:
- Şartlar: Malulen emekli olabilmek için en az 1800 gün (5 yıl) prim ödemesi gerekmektedir. Çalışamayacak durumda olan sigortalılar, SGK’ya başvurarak hastaneye sevk edilir.
- Rapor ve Onay: Sigortalının en az %60 iş göremezlik raporu alması gerekmektedir. Bu rapor, SGK sağlık kurulu tarafından onaylanırsa malulen emeklilik hakkı verilir. Raporun yeniden değerlendirilmesi de gerekebilir.
- SGK Tarafından Belirlenen Hastalıklar: Kanser, epilepsi, Parkinson hastalığı, beyin tümörü, Behçet hastalığı, organ nakli, AIDS, tüberküloz, siroz, zeka geriliği, şizofreni, bipolar bozukluk, MS hastalığı, serebral felç ve uzuv kaybı gibi hastalıklar malulen emeklilik kapsamına girer.
Farklar:
- Engelli Emeklilik: Engellilik oranı %40’tan başlar, iş göremezlik oranı ise %60’tır. Engelliliğin sigortadan önce olması gerekirken, malulen emeklilikte rahatsızlık sonradan çıkabilir. Engelli emeklilik için belirli bir yıl ve prim şartı bulunurken, malulen emeklilikte sadece 1800 gün prim yeterlidir.
- Çalışma Şartı: Engelli emeklilikte çalışıyor olma şartı aranırken, malulen emeklilikte böyle bir şart yoktur. Vergi indirimi ile emekli olanlar çalışmaya devam edebilirken, malulen emekli olanların çalışmaları durumunda emekli maaşları kesilir.